E-mails die niet beantwoord worden, het is een van mijn grootste ergernissen. Vooral als ouderen zich er schuldig aan maken. Van jongeren begrijp ik het wel. De snelheid waarmee ontwikkelingen zich aandienen is voor hen niet bij te houden. Wij senioren zijn daar aan gewend. E-mail is alweer ouderwets en ingehaald door de WhatsApp en zal nog voor mijn overlijden plaats hebben gemaakt voor de bril die alleen een oog nodig heeft om een boodschap over te brengen. Mobieltjes, tablets, de kinderen van onze kleinkinderen zullen zich eraan vergapen en zich afvragen of wij werkelijk zo achterlijk waren daar je vingers voor te gebruiken.
Niet reageren ken ik ook niet van vroeger. Tijdens mijn arbeidzaam leven was e-mail een fijn communicatiemiddel. Je hoefde nooit lang te wachten op een reactie, hooguit een dag. Dat is nu anders.
Ik bevind me in een wereld van nonchalance, van hooghartig stilzwijgen, van respectloos negeren. Ik bevind me in een wereld van schrijvers en uitgevers.
Van schrijvers waar ik mee omga zijn er twee soorten. Degenen die menen je vele tientallen pagina’s ruwe, ongecorrigeerde tekst toe te kunnen sturen, met het verzoek om commentaar. Wanneer je opmerkt dat dit in geen verhouding staat tot de zorgvuldig geredigeerde korte verhalen die je zelf inlevert, trap je op hun tere ziel en volgen er niet zelden tranen. De andere soort heeft niemand nodig, tenzij er iets te halen valt. Bij mij valt zelden iets te halen.
Als het gaat om communicatie zijn uitgeverijen zo mogelijk nog erger. Communiceren doet men alleen als er materiële belangen mee zijn gemoeid. Uitgevers werken met standaardberichten, maar zelfs dat is meestal teveel gevraagd. Een auteur wordt beschouwd als een melkkoe en uitgevers weten dat er duizenden schrijvers staan te dringen om tot de veestapel toegelaten te worden.

Uitgevers behoren tot een onbetrouwbaar volk, een enkele uitzondering daargelaten. Soms probeert iemand zich aan dat milieu te onttrekken. Een van hen is Henry Fles die ik kortgeleden tegenkwam. Ik herkende hem eerst niet in zijn monnikspij. De zekerheid dat hij het was, groeide toen ik zag dat zijn hand beefde bij het inschenken van de kostelijke Trappist die ik zojuist had besteld.
‘Henry, ben jij het?’
‘Henricus,’ zei Henry, ‘broeder Henricus.’
‘Kom ik je toch nog een keer tegen,’ zei ik, ‘terwijl dat het laatste is wat ik wilde.’
‘Dat had niet gehoeven,’ zei de monnik, ‘jij hebt de stekker eruit getrokken.’
‘Daar heb je het natuurlijk wel naar gemaakt. Ik was je productiefste en actiefste auteur. Je had me in de boter en de suiker moeten rollen.’
‘Waarom dacht je dat ik hier zat? Ik wil met mijn geweten in het reine komen.’
‘Daar zit een mooi verhaal in,’ zei ik.

Bij mijn derde glas, dat wij dronken in de refter waar eigenlijk alleen monniken mochten komen, vroeg Henry Fles of ik nu op wilde houden met al die ellende, mijn opgehoopte frustraties over hem uit te storten. Hij wist zelf ook wel dat hij slinks en onbetrouwbaar was geweest. Dat hij honderden euro’s had achtergehouden en belachelijke rekeningen voor waardeloze promotieactiviteiten had rondgestuurd.
‘Ik heb het grondig overdacht,’ zei hij, ‘eerst tijdens een wekenlange wandeltocht langs het Pieterpad van Pieterburen bij de Waddenzee tot de Sint-Pietersberg bij Maastricht. En nu hier.’
‘En je agressieve manier van communiceren?’ vroeg ik, ‘waarvoor al je andere auteurs, als angstige wezels, zijn gezwicht? Bang dat je anders hun boekjes niet meer uit zou geven?’
‘Wat moet ik dan doen om het goed te maken?’ fluisterde Fles. Hij had tranen in zijn ogen.
Ik wist dat ik nu door moest pakken. ‘Eerst nog zo’n roodkoperen godsgeschenk,’ zei ik en wees op de bierpomp achter hem.
Over de schuimkraag keek ik hem aan. Dat maakte indruk. Dat wist ik omdat ik zelf dikwijls zo was geïntimideerd, maar dan vanachter een kop koffie bij werkgevers en zelfs collega’s die vonden dat ik op moest stappen.
‘Henry,’ zei ik, ‘of broeder Henricus, als je dat wilt, je loopt weg voor je verantwoordelijkheid. Je moet naar de mensen toe, persoonlijk, praten over je gedrag, vragen hoe je het goed kan maken. Wat je nu doet, dat is laf.’
Hij stond op, knoopte het koord van zijn pij opnieuw vast en liep naar het raam. Ik zag dat hij was afgevallen.
‘Waar denk je dan aan?’ vroeg hij met zijn rug naar me toe. ‘Wat moet ik doen om schoon schip te maken? Van onze vier soorten Trappist elk twaalf flesjes? Is dat genoeg?’
Net toen ik wilde zeggen dat ik dat prima vond, draaide hij zich om en ik zag weer die blik, zelfgenoegzaam, hooghartig, de halve glimlach, een grimas die hoorde bij het zogenaamde onderhandelen, waarbij er maar een uitkomst mogelijk was. Die van hem.
‘We staan op het punt twee nieuwe soorten op de markt te brengen,’ zei hij. ‘Een van acht en een van negen-en-een-half procent. Die doe ik er bij.’
‘Eerst proeven,’ zei ik.
‘Dat kan niet. Er is nog geen etiket. Binnenkort neem ik een beslissing over de namen. Ze beschouwen mij hier als deskundig als het gaat om taalgebruik. Ik laat ze eind volgende week bij je bezorgen.’
‘En je andere voormalige auteurs?’ vroeg ik.
‘Geen denken aan. Niemand weet dat ik hier zit.’
‘Daar kan ik natuurlijk verandering in brengen.’
Ik hoorde iets wat leek op een vloek .
‘Als ik er nou één naar jou vernoem? De Goede Johannes. Zoiets was ik toch al van plan.’
‘Misschien krijg ik nog wel een beter idee,’ zei ik. ‘Ik mail je, en wee je gebeente als je niet reageert.’

Mijn vrouw moest erg lachen toen ik het haar laat die avond vertelde. ‘Wat dacht je van TrapTox of Toxpist,’ zei ze.
Ik zei dat ik haar reactie niet leuk vond. ‘Ik ga hier echt serieus over nadenken. Ik wil dat het pijn doet, iedere keer weer als die nepmonnik de naam tegenkomt op de tap of op het etiket van een flesje.’
‘Je hebt teveel gedronken, jongen,’ zei mijn vrouw. ‘Ik dacht dat je dat allemaal nou wel achter je had gelaten. Je moet weer genieten van het schrijven. Dat ging de laatste tijd net zo goed.’ Ze gaf me een zoen en ging naar bed.
Ik nam mijn glas mee naar mijn kamer en maakte een halve liter bockbier open. Vanuit mijn luie stoel keek ik naar mijn boeken, schitterende boeken uitgegeven door Henry Fles. Boeken waarvan de opbrengsten gingen naar de uitgever en boekhandel. Boeken waaraan ik alleen verdiende als ik ze zelf verkocht. Een paar euro per boek was voor mij, en dat voor honderden uren schrijfarbeid. Boeken waarvoor de contracten door mijn strot waren gedrukt. De strot van een professionele onderhandelaar, een vakbondsman die gedurende vijfentwintig jaar meer dan honderd cao’s had afgesloten. Was dat het? De oorzaak van mijn wrok die zich niet liet verdringen?
Soms vergat ik iets weer wat ik zojuist had bedacht. Daarom schreef ik ze op, de namen voor de twee nieuwe soorten Trappistenbier.

‘Die andere Trappisten hoef ik niet,’ mailde ik Henry Fles. ‘Alleen van de twee nieuwe soorten: vierentwintig flesjes ‘Niks aan de hand’ van acht procent en dezelfde hoeveelheid van ‘Met harde hand’ van negen-en-een-half procent. Mijn adres heb je ongetwijfeld nog.’

Toen ik de dozen in huis had, nodigde ik alle auteurs van Henry Fles uit om het bier te komen proeven.

John Toxopeus (Utrecht, 1946) is gepensioneerd en was daarvoor vakbondsbestuurder. Hij studeerde psychologie. Hij publiceerde in Nederlandse en Vlaamse literaire tijdschriften. Er verschenen vier verhalenbundels van zijn hand, waarvan ‘Zo zien de mensen het graag’, satirische verhalen over BN’ers, de meest recente is. ‘De Trappist’ maakt deel uit van een volgende bundel die najaar 2017 verschijnt. Thema en werktitel: ‘Conflicten’. johntoxopeus.nl

Dat mijn vader af en toe behoorlijk uit zijn krammen schieten kon, wist natuurlijk heel de straat. Maar toen hij die zondagmiddag mijn neus eraf rukte, vielen zelfs de monden van mijn familieleden wijd open. Iedereen zweeg: mijn moeder, zus en broer, ze staarden alle drie doodstil naar mijn verwekker, die in volle verwondering, in het midden van de kamer, mijn achtjarige neus in de handen hield.
Mijn grootste bekommernis was te zien hoe het kleine lichaamsdeel bloed en snot druppelde op het tapijt. Wat natuurlijk een nieuwe colère, nu van moederszijde, zou kunnen veroorzaken. Bevreesd dat er dus gauw een stevige rammeling zou volgen, keek ik weg van iedereen, recht naar de televisie die een goed half uur eerder was aangezet.
Mijn blik op een uitzending van onze nationale radio en televisie bracht me kalmte en rust. Met vreugde zag ik hoe het boerenpaard van Boer en Tuinder rond hotste, gezwinder nog dan op andere zondagen. Een edele Brabander was het, een stevig ros met een knap gecoupeerde staart. Het dier liep dwars door de mistige velden, op het lange weidegras dat nog nat was van de dauw, langs lage wilgen en naderde zo in volle draf het beeldscherm van het voor vers geplukt fruit omgeruild Philips-televisietoestel. Ik wist dat het dier zich klaar maakte om in volle kracht het salon in te stormen, zodat ik het, veerkrachtig als Otorongo, kon bestijgen en we samen in galop het huis konden ontvluchten.
Maar jammer genoeg draaide dat verkeerd uit. Blijkbaar had de mist ook het beeldscherm ingepalmd en verdween het dappere wezen en de hele uitzending in grijswitte beeldruis.
Ik stond er helaas terug alleen voor en keek mijn familie aan. Maar iets was gewijzigd aan de conflictsituatie: mijn broer klopte mijn vader namelijk bemoedigend op zijn rug. Vader en zoon keken elkaar in de ogen en lang duurde het niet voor ze samen in de lach schoten en moeder en zus mee giechelden.
Ik lachte niet mee maar herademde wel, bijzonder opgelucht dat het zondags incident zo met wat humor werd afgesloten.

Vader stierf, tien dagen terug. Wist ik veel dat hij ziek was: mijn moeder, broer of zus hadden mij niets laten weten. Pas na de begrafenismis en de koffietafel in de parochiezaal Sint-Cecilia, bij de koffie en pistolets met kaas, hesp of preskop, vernam ik hoe hij aan zijn einde kwam.
Ik hoorde er mijn moeder het relaas van zijn laatste levensdagen doen aan drie neven met zwarte puntkragen en luisterde geboeid mee naar het verhaal van de dood van de brave man die ik niet meer had gezien sinds de dag dat ik mijn humaniora had afgerond, nu meer dan vijfentwintig jaar geleden.
‘En na hoop en al twee maand tijd was het spelletje uit,’ zei moeder. Waarna ze alle details van zijn ziekte bekend maakte, van de dag dat hij haar vanop het toilet had toegeroepen dat hij rood had geürineerd tot de herhaling van zijn laatste vloek in het Universitair Ziekenhuis, zes dagen voor zijn teraardebestelling.
‘Enfin, om juist te zijn is hij exact eenenzeventig dagen ziek geweest,’ was haar slotzin.
Vandaag was het dag eenentachtig. De dag dat mijn moeder, broer, zus en ik ons dienden aan te bieden bij de notaris, die tussen belangrijke verkavelingsaktes, enkele minuten had kunnen vrijmaken om de door mijn vader uitgeschreven erfenis uit de doeken te doen.
Eens binnen in het kantoor, moesten we plaats te nemen in een van de zalen van het oude herenhuis. De notaris begon al aan de lectuur van de akte voor we goed en wel neerzaten. Een voor een kwamen we aan de beurt. Eerst moeder, dan mijn broer, dan mijn zus, dan ik. Iedereen leek tevreden, alleen leek de voor mij geschreven tekst enkele uitzonderingen te bevatten. Want naast de enkele zaken die mijn vader mij niet kon onterven, bleek dat er mij ook een gitaar toekwam.
Ik trok verwonderd de wenkbrauwen op. Deze merkwaardige schenking bracht ook mijn familielieden, en in eerste instantie mijn broer, spontaan aan het lachen. Zo storend luid, dat de notaris verveeld opkeek en vroeg om de stilte in de zaal te bewaren.
Ik, een vijftiger die nooit een noot muziek had gespeeld, erfde de gitaar van een man die erom bekend stond geen bal te geven om muzische kunsten, maar die om een mij totaal onbekende reden blijkbaar wel een gitaar bezat. Raar.
Enfin, iets later mocht ik samen met de overige gezinsleden de notariële woning verlaten en splitsten onze wegen zich alweer. Ik liep naar rechts waar ik mijn wagen had geparkeerd, mijn moeder, broer en zuster liepen druk napratend naar mijn broers auto die aan de overkant van de straat stond.
Eens thuis, bleef die vervloekte gitaar door mijn hoofd spoken. Zittend in de zetel piekerde ik over het geërfde stuk dat een koeriersbedrijf me later op de dag leveren zou.
Tegen het eind van de namiddag, ging de bel. Ik opende de deur en daar stond een zwaarlijvige man met een knalrode sweater aan. Een walm van opgedroogd zweet waaide naar binnen. De man plofte een kartonnen doos neer op de deurdrempel, liet het pakket tegen de deurlijst leunen, duwde een plastic tablet en een zwarte schrijfstift in mijn richting en vroeg me voor ontvangst te tekenen op een minuscuul display. Ik gehoorzaamde en plaatste onhandig een onherkenbare kriebel op het schermpje. Gegeneerd vroeg ik hem beleefd of ik een nieuwe kans kreeg om de handtekening te herbeginnen, maar hij schudde heel beslist van neen. ‘It doesn’t matter, all is OK, sir,’ riep hij nog terwijl hij zich naar zijn bestelwagen haastte die stationair op mijn oprit draaide. Ik knikte begrijpend, draaide me om, stapte naar binnen, sloot de deur goed af en sleurde de zending naar mijn garage.

Daarna nam ik rust. De vele handtekeningen van die dag hadden me diep uitgeput. Pas in de vooravond verliet ik mijn zetel en ging ik nog eens naar de erfenis kijken. Die was verpakt in een brede bruine, kartonnen doos, die volgens de vorm inderdaad een gitaar kon bevatten. Ik had geen idee of het een akoestisch of elektrisch instrument zou zijn. De doos leek me nogal gemakkelijk kapot te scheuren en te plooien, zodat ze mee kon met de papierophaling van volgende week. Het plastic hoesje waaronder mijn adreslabel zat, zou ik met het gewone huisvuil kunnen meegeven. Tot zover geen probleem. Maar wat ik met de rest van de zending moest beginnen wist ik niet.
Ik zocht terug mijn zetel op en zittend volgde een nieuw idee. Ik keek op mijn uurwerk. Het uur viel mee en indien ik het goed had, was het vandaag een weekdag. Dat zou betekenen dat er nog een oplossing voor mijn probleem mogelijk was. Tijd voor actie dus.
Ik nam mijn autosleutels, liep naar de garage, trok kordaat de poort open, opende de kofferbak van de auto en sleurde de zending erin. Maar het pak was zo groot, dat het niet in de koffer paste en ik het diende te verplaatsen achter de passagierszetel. Daarna sloeg ik het portier dicht en startte de wagen. Vanachter het stuur leek het wel alsof er iemand op de achterbank zat en met me mee reed.
Bijna blindelings reed ik in de richting van de hoofdstad. Mee fluitend met een vrolijk chanson, zocht ik me blijgezind een weg door het verkeer. Na een korte rit vond ik het parkinggebouw dat ik zocht. Boven de ingang stond een aankondiging dat er honderd vijfenzeventig vrije plaatsen waren. Wat dus perfect was. Ik had er maar eentje nodig.
Ik haalde het ticketje uit de automaat die me op een schermpje welkom heette, en nadat de rood-witte bareel zich opende reed ik naar binnen. Achteraan, op het gelijkvloers, vond ik een vrij parkeervak. Ik zette de motor stil en uit het handschoenkastje haalde ik de lange, rode schroevendraaier. Ik stapte uit, liep naar de voor- en achterkant van de auto en vees er de twee nummerplaten los. Daarna haalde ik de documenten uit de wagen en sloot ik de portieren af. Ik plooide de nummerplaten dubbel, stak ze daarna in een plastic zak en liep de parkingruimte in.
Ik keek nog even achterom en zag de doos vanop de achterbank naar me staren als een ontgoochelde, eenzame passagier. Maar zonder enig gevoel van medelijden liep ik naar de uitgang van de parking, zeer tevreden met de ondernomen actie. Aan de eerste vuilnisbak stopte ik om er de papieren van de wagen in te gooien. Twintig meter verder dropte ik de platgedrukte nummerplaten in een stadscontainer. Het mooie einde van een tijdperk kwam eraan.
Toen ik iets verder was gekomen en de straat naderde, was er een geluid in de parking dat mijn aandacht trok. Ik draaide me om en met half dichtgeknepen ogen tuurde ik de met neonlampen verlichte ruimte in. Achteraan in de parkeerzaal, op misschien tien meter afstand van mijn auto, zag ik een dier bewegen. Geen hond of een kat, neen, het was een enorme kolos die luid met de hoeven op de betonvloer trappelde, duidelijk om zo mijn aandacht te trekken. Ik ging op een trapje staan en toen drong het volledig tot me door. Een brede glimlach verscheen op mijn gelaat.
Wat ik zag was het Boer en Tuinder paard. Het dier dat mij vijftig jaar geleden op televisie trachtte te bereiken, was na al die jaren teruggekeerd en hinnikte luid om haar aanwezigheid te melden. Wat een geluksmoment. En vandaag was er geen televisiemist meer om onze ontmoeting te hinderen. Het dier keek in mijn richting, brieste hard en zette het volle galop in. Ik lachte, wuifde met beide handen naar de Brabander en hield me klaar om het te bestijgen.

Enkele minuten later reed ik, blij en fier als een kind, op de rug van het boerenpaard, onder de geopende bareel van de parking door, in de richting van de brede steenweg.
We startten onze wandeling naar huis. Er was nog een hele tocht voor de boeg, maar dat zou gezwind verlopen. Dat voelde ik zo.
Wagens hielden voor ons stil, ik zwaaide naar de chauffeurs en was in de volle overtuiging dat ik als een tevreden man thuiskomen zou.