In 2008 bouwde ik naar eigen ontwerp en in eigen regie ons huis nabij Moncarapacho. Ik schreef hierover een serie verhalen, die ook nu nog leesbaar zijn, maar tegelijk vertellen dat de tijden de afgelopen 10 jaar zijn veranderd.
Fernando is niet groot, maar wel sterk. Hij is de specialist voor betonwerk waartoe hij een groepje onduidelijke maar gespierde assistenten om zich heen heeft. Fernando belooft dat het betonwerk in drie maanden klaar is. Begin Januari 2008 begint hij, maar omdat het weer niet meezit wordt het iets later. Half januari verschijnt een monstrueuze graafmachine met twee broers die beweren met dezelfde machine na de Golfoorlog de rommel te hebben opgeruimd; volgens hen is dit de grootste graver van Europa. Het is inderdaad een imposante machine die herinneringen oproept aan fantasieën van Spielberg. Heel hoog in een klein glazen hokje zit de bestuurder die de waanzinnige graafarm bedient als een verlengstuk van zijn eigen arm en scheppen, bakken en een soort stalen nagel van een paar meter verwisselt alsof hij een andere handschoen aantrekt. De stalen nagel is overigens wel nodig om stukken rots te verpulveren. Binnen een dag ziet mijn landje er net zo uit als na de Golfoorlog. Woestenij waar eens de bloempjes bloeiden, grote bergen zand en stenen waarin drie afgeknotte Johannesbroodbomen door de graver zijn neergeplompt. Tijdelijk. Twee staan nu nog op die plek en er groeien nieuwe takken uit hun stronkige stammen, de derde heeft de ruwe verplaatsing niet overleefd.
Fernando rookt en drinkt bier en regisseert. Voor mijn bouw had hij een grote partij prachtige geelhouten schotten aangeschaft om de bekistingen te maken. Die mooie schotten waren het volgende weekend al verdwenen – er wordt in de buurt namelijk erg veel gebouwd en verbouwd door lokale klussers zonder bedrijfsmiddelen. Gereedschap moet beslist elke avond achter slot en grendel. Fernando heeft een week niet gewerkt om deze dure tegenslag te verwerken. We kregen hem weer aan de slag door te beloven dat ik de helft van zijn schade – kleine 2000 euro – zou vergoeden als hij naar mijn volle tevredenheid het werk op tijd zou opleveren. Zo’n belofte kun je in Portugal makkelijk doen; het werk wordt toch niet op tijd opgeleverd. In mijn geval een maand of zes over tijd. Maar goed, de kwaliteit staat als een huis, alles overmaats met meer en dikker ijzer bewapend dan volgens de wet is voorgeschreven (wettelijk aardbeving bestendig bouwen). Fernando beschikt over een oud busje op profielloze banden en het verbaast dus niet dat hij een keer werd aangehouden. Afgezien van de banden, bleken ook zijn werkers geen aanwijsbaar profiel te bezitten, geen papieren, geen vergunningen. Zijn personeel was hij dus in één keer kwijt. Plus een aardig bedrag aan boete. Daarna kwam hij nog drie dagen geheel alleen beton storten en ijzer vlechten, maar hield het toen voor gezien. Ruim een maand geen Fernando. Als je hem mobiel belde verzekerde hij dat hij mórgen zou komen. Maar goed, uiteindelijk op een mooie dag kwam hij toch weer, met een groepje gelijk uitziende assistenten als de voorgaande medewerkers. Kaapverdianen, Brazilianen, Moldaviërs, Oekraïners (hoewel je die voornamelijk in restaurants aantreft en dan met name de vrouwelijke stevige soort). Overigens niets ten nadele van dit soort werkers! Voor een luttel uurtarief van vier euro (meer betaalde Fernando niet) sloven deze mannen zich uit van ’s ochtends acht tot ’s avonds zeven uur. Ik heb een groepje Kaapverdiaanse stratenmakers gehad (voor de calçadas, die mooie kleine keitjes) die hartje zomer onder de brandend hete zon zingend en fluitend onder een strandparasolletje meter na meter in fraaie dessins de wegen aanlegden – maar daarover misschien later. Over wegen gesproken; om de grote betonwagens toegang te verlenen had ik volgens instructies van Fernando op het land een geheel nieuwe weg moeten laten aanleggen met een tweede voor zwaar verkeer toegankelijk toegangshek. Eerder genoemde mammoetgraver kon zich, gezien zijn verbazingwekkende wendbaarheid, nog wel kort door de bocht van de zandweg door de ‘hoofdingang’ wurmen zonder de door mijn echtgenote Willemine zo kunstig ontworpen muren omver te werpen. Maar betonwagens zijn moeilijk manoeuvreerbare logge mastodonten.
Het blijft bijzonder dat zo’n kleine pezige man met zijn stelletje ongeregelde medewerkers op basis van onze technische tekeningen al die betonconstructies neerzet, bijna foutloos. Er stond maar een keer een betonpaal bijna verkeerd, midden in de woonkamer en, okee, de buitentrap bij het zwembad was een halve meter te smal maar dat lag aan mijn tekening geef ik toe. En denk nou niet dat het bouwplan rechttoe-rechtaan simpel was, want gezien de eventuele schaarsheid aan water hebben we diverse ingenieuze waterloopsystemen en cisternes geconstrueerd, waardoor we een kleine 100.000 liter water kunnen opvangen en bewaren (was in de winter van 2009/2010 in een weekje gepiept) terwijl we door middel van pomp- en leidingsystemen het zwembad verwarmen en tegelijk de terrassen koelen. Het huis is overigens afgezien van elektriciteit (geen eigen generator) volledig duurzaam selfsupporting met bronbemaling, warmtepompen en zonnecollectoren. Fernando heeft een prima job gedaan al duurde het vier keer zo lang als beloofd. Die 2000 Euro kreeg hij dan ook niet, maar hij mocht op zijn verzoek wel alle bonen verzamelen van de Johannesbroodbomen (Alfaroba) en dat levert tien Euro per zak op. Nee, het waren geen 200 zakken…
